Yaşam tarzı değişikliği ve non-farmakolojik yaklaşımla hipertansiyon tedavisinde olumlu sonuçlar sağlamak mümkündür. Sağlanan koruma yöntemleri ile hastaların sistolik kan basıncı ve diyastolik kan basıncında düşme sağlanır.
Hipertansiyonla birlikte sık görülen dislipidemi ve glukoz intoleransında düzelmeye yardımcı olur. Hipertansiyon tedavisi için kullanılan ilaç sayısı ve dozunu azaltabilir. İlaçların etkisini artırır.
Kilo verme: 10 kg vermekle büyük kan basınçlarında 5-20 mm-Hg azalma sağlanabilmektedir. Obez hipertansiflerde insülin direnci, dislipidemi, kardiovasküler olay, diabetes mellitus sıklığı fazladır. Vücut kütle indeksinin < 25 kg/m2 olmalı.
Diyete uyum: Meyve-sebze ağırlıklı, düşük doymuş yağ ve kolesterol içerikli besinlerle beslenmek hipertansiyonun kontrolüne yardımcı olur. Vejeteryen diyetler, lifli besinler, balık yağı diyette mutlaka yer bulmalıdır. Bu yolla 8-14mm-Hg’ye varan kan basıncı düşmeleri sağlanabilir.
Tuz kısıtlanması: Günlük sofra tuzunun 6 g ile sınırlandırılması (<2.4g Sodyum) kan basıncında 2-8 mm-Hg azalma sağlar. Sodyum kısıtlaması sol ventrikül hipertrofisini geriletebilir, diüretiklere bağlı potasyum kaybını azaltır, osteoporoza karşı koruma sağlar, bronşial ve vasküler düz kaslarda gevşeme yapar.
Magnezyum: Düşük magnezyumlu diyet hipertansiyon prevalansınının ile ilişkilidir. Bu ilişki, kan basıncı düşürülmesi için magnezyum alımını gerektirecek düzeyde değildir. Glukoz metabolizmasını olumlu yönde etkiler ve hipokaleminin düzelmesine yardımcı olur. Magnezyum düzeyi düşük hastalarda günde 15 mmol Mg verilmesi kan basıncını düşürebilir.
Kalsiyum: Günde 1g kalsiyum alınığında sistolik kan basıncında çok minimal düşme yapar ancak diyastolik kan basıncını değiştirmediği görülmüştür.
Egzersiz uyumu: Düzenli egzersiz yapılması HT tedavisi ve korunmasında yararlıdır. Haftanın çoğu günü yapılacak 30 dk’lık yürüyüşler kilo verimini kolaylaştıracağı gibi 4-9 mm-Hg civarında kan basıncı düşmesine de neden olur.
Alkol kısıtlaması: Yetişkin erkekler için günlük alkol tüketiminin 300 ml şarap veya 60 cc viski veya 720 cc bira ile sınırlandırılması ile kan basıncında 2-4 mm-Hg düşüş sağlanır. Kadınlar ve zayıf erkekler için üst limit bu rakamların yarısı olarak düşünülmelidir.
Sigaranın bırakılması: Sigara tüm kalp damar hastalıklarını tek başına 2-3 kat arttıran bir risk faktörüdür. Her sigara içiminden sonra 15-30 dk süren kan basıncı yükselmeleri görülür. Kardiyovasküler olumlu etkiler sigara içiminin bırakılmasından sonraki bir yıl içinde görülür. Sigara, endotele bağımlı arteriyel vasodilatasyonda azalmaya yol açar. lipid profilini bozar, insülin direncini artırır, sol ventrikül kütlesinde artışa yol açar. Tedaviye yanıtı arttırmak için mutlak içilmemelidir.
Potasyum alımı: Diyetteki taze meyve ve sebzeler ile alınan günlük 90 mmol potasyum kan basıncında 2-4 mmHg düşme sağlar. Potasyum, damarlarda gevşeme yaparak, renal vasküler dirençte azalma ve böbrek süzme hızında artış oluşturarak kan basıncı düşüşünü sağlamaktadır.
Potasyum, magnezyum ve lif açısından oldukça zengin muz, , kayısı, elma, havuç, şeftali, üzüm, ve mango gibi meyvelerin yanısıra domates, patates, yağsız ton balığı ve az yağlı yoğurt kan basıncını düşürmeye yardımcıdır.
Kafein alımının kısıtlanması: Kafein alındıktan sonra kan basıncında birkaç saat süre ile 5-15 mm-Hg artışa neden olur. Bu nedenle dikkatli tüketilmelidir.
Psikolojik gevşeme teknikleri: Emosyonel stres kan basıncında yükselmeye neden olur. Psikoterapi, Yoga, transandantal meditasyon gibi yöntemler kan basıncının kontrolünü kolaylaştırabilir.
https://facebook.com/dryunuskeseryilmaz/photos/a.153591082115969/329280674547008/?type=3&theater
Balık yağı: Omega-3 yağı günde 3-6 g alınırsa sistolik ve diyastolik kan basıncında 3-4 mmHg. düşüş sağlar.
Kafein: Bir kaç saat süreyle sistolik ve diyastolik kan basıncını, 5-15 mmHg yükseltebilir.
Sarımsak, Soğan ve C vitaminin kan basıncını düşürdüğü klinik gözlem ve çalışmalarla gösterilmiştir.
Lifli gıda alımı: Lifli gıdalar daha az sodyum ve daha fazla potasyum içermektedirler. Günde 12 gr dan daha az lifle beslenenlerde, hipertansiyon gelişmesindeki risk, günde 24 gr lifle beslenenlere göre 1.5 defa daha fazla bulunmuştur.
Vejetaryen diyet: Hipertansif hastalarda uygulanan vejeteryan diyet, sistolik kan basıncında 6 hafta içinde ortalama 5 mmHg’lık bir düşme saptanmıştır.